3V-Stimuleringsfonds: nieuwe manieren om kanker te bestuderen

Wat houdt het onderzoek in?

“Onze onderzoeksgroep bestudeert het uitzaaien van kanker, en we zijn op zoek naar nieuwe manieren om dat proces te onderzoeken. Daar worden bijna altijd dieren bij gebruikt. Kankercellen verplaatsen zich door het lichaam, en dat is wat moeilijk na te bootsen in een bakje. Wij proberen dat te ondervangen door gebruik te maken van micro fluidic chips. Dat zijn geprinte plaatjes van plastic waar verschillende kanaaltjes doorheen lopen. Daarin kweken we een netwerk van minibloedvaten met endotheelcellen, die de vaatwand vormen, en voegen daar tumor-organoïden aan toe, ofwel mini-tumoren. Zo bestuderen we twee aspecten: de groei van nieuwe bloedvaten, en hoe tumorcellen de bloedvaten in en uit gaan om elders een uitzaaiing te vormen.”

In hoeverre zijn er dieren bij betrokken?

“Tot nu toe wordt het uitzaaien van kanker vaak bestudeerd met dieren. Wij denken dat het op deze manier ook kan. Dat kan dus leiden tot minder dierproeven. We zijn het model nog wel aan het ontwikkelen. Daarbij maken we gebruik van tumorcellen waarvan we uit eerdere dierproeven weten of ze beter of slechter uitzaaien. Daardoor kennen we het verschil in capaciteit tot uitzaaien van verschillende tumorcellen. Die cellen gebruiken we nu om ons model te valideren, dus om te weten of het meet wat het moet meten. Zo hebben we goed vergelijkingsmateriaal. Maar in dit stadium zijn er dus geen dierproeven meer voor nodig.”

Hoe ver zijn jullie op dit moment?

“We hebben al enkele veelbelovende resultaten, maar het geheel is nog in ontwikkeling. We gebruiken nu endotheelcellen die te koop zijn. Die zijn oorspronkelijk afkomstig van navelstrengen. Voor de tumorcellen maken we gebruik van cellijnen die afkomstig zijn van collega-onderzoekers of die commercieel verkrijgbaar zijn. De organoïden maken we van cellen die oorspronkelijk afkomstig zijn van muizen. We hebben de cellen vervolgens genetisch gemanipuleerd. We willen ook nog humane cellen in het systeem opnemen, maar dat is voor de toekomst.”

Wat denk je concreet te kunnen bereiken?

“Ik hoop dat we op den duur een goed gevalideerd in model om het proces van uitzaaiing te bestuderen. Dat zou dus een alternatief zijn voor dierproeven, of op zijn minst aanvullend. In dat laatste geval zal het toch voor vermindering van aantallen proefdieren zorgen.”

Waarom is het 3V-Stimuleringsfonds belangrijk voor dit onderzoek?

“Het was niet mogelijk geweest zonder de subsidie. De chips en groeistimulatoren die we gebruiken zijn duur. Die laatste zijn overigens niet van kalfsserum, dus ook daar hebben we geen dieren voor nodig. Het zijn specifieke eiwitten die door bedrijven gezuiverd worden. Omdat ons onderzoek zich nog een in vroeg stadium bevindt, is het moeilijk om hier al grotere subsidies voor te krijgen. Ik zie het als een opstap om genoeg data te kunnen verzamelen om dat te kunnen doen.”

Wat is je motivatie?

“Die is tweeledig. Ik bestudeer kanker omdat ik het belangrijk vind om bij te dragen aan een betere behandeling van die ziekte. Als onderzoeker vind ik het tegelijk een hele interessante ziekte. Toen ik begon, dacht ik: er zijn maar weinig duidelijke aangrijpingspunten om verschillende vormen van kanker te bestrijden, omdat er zo veel verschillende dingen mis zijn met die cellen. Nu heb ik hoop dat we als kankeronderzoekers samen de meer algemene zwakheden kunnen vinden. Afgezien van het feit dat het goed is om het aantal dierproeven te verminderen, denk ik ook dat ons model voor veel onderzoeker een makkelijker methode kan zijn om daarmee sneller processen te begrijpen. Onderzoek met dit model is makkelijker op te zetten dan onderzoek met dierproeven. Kortom, ik vind het vervangen van dierproeven belangrijk, maar het bestrijden van kanker is mijn primaire drijfveer.”