Ongerief inschatten
Bij het schrijven van een projectvoorstel ben je verplicht aan te geven welke mate van ‘ongerief’ je verwacht te veroorzaken bij de proefdieren. Ongerief is elke aantasting van het welzijn, zoals pijn, honger, stress, verveling of eenzaamheid.
Verschillende factoren kunnen het welzijn van proefdieren beïnvloeden, zoals een injectie, een bloedafname, een operatie of een ziekte. Ook honger, dorst, een verplaatsing of harde geluiden kunnen het welzijn van het dier aantasten. De aard en mate van ‘ongerief’ kan dus sterk variëren.
De term ‘ongerief’ is vaak bekritiseerd, omdat ze vaag en verhullend zou zijn. Wij kiezen ervoor de term toch te gebruiken omdat ze gedefinieerd is in de Wet op de proefdieren en dus voor vakgenoten wel duidelijk is.
Categorieën van ongerief
Het ongerief dat proefdieren ervaren, wordt in de Wet op de dierproeven ingedeeld in categorieën. Dit maakt het gemakkelijker om te communiceren met collega’s, instanties en de maatschappij over welzijn en negatieve effecten op welzijn.
Terminaal
- de handelingen worden uitsluitend verricht onder algemene verdoving van het dier, het dier komt niet meer bij en wordt geëuthanaseerd
Licht ongerief
- geen significante hinder voor het welzijn of de algemene toestand van het dier
- óf gedurende korte tijd een lichte vorm van pijn, lijden of angst
Matig ongerief
- matige hinder voor het welzijn of de algemene toestand van het dier
- óf gedurende korte tijd een matige vorm van pijn, lijden of angst
- óf langdurig een lichte vorm van pijn, lijden of angst
Ernstig ongerief
- ernstige hinder voor het welzijn of de algemene toestand van het dier
- óf een ernstige vorm van pijn, lijden of angst
- óf langdurig een matige vorm van pijn, lijden of angst
Ken de proefdieren
Bij het vooraf inschatten van het ongerief van proefdieren is kennis over de dieren essentieel. Stel je bijvoorbeeld de volgende vragen:
- Waar leeft deze diersoort van nature?
- Welk gedrag hoort daarbij?
- Hoe verhoudt dit gedrag zich tot de gedragsmogelijkheden in de huisvesting en in de proef?
- Wat is er in de literatuur bekend over de impact van de procedure op deze diersoort?
- Is het aannemelijk dat het dier pijn of ongemak ervaart? Hanteer het analogie-principe: doet een handeling pijn bij de mens, dan is de kans groot dat de handeling bij een dier met een vergelijkbare biologische structuur ook pijn zal doen.
Voorkomen en bestrijden ongerief
Het is belangrijk om ongerief zoveel mogelijk te voorkomen en te bestrijden. Denk vooraf na over de manier waarop je dit gaat doen in je dierproeven. De Aangewezen Dierenarts van je dierfaciliteit kan hierbij helpen.